Na coronatest straks een zelftest voor kanker? Zwolse startup bouwt aan medische doorbraak

Kunnen we na corona- en zwangerschapstesten straks ook zelftesten voor kanker of bloedziektes bij de drogisterij kopen? Dat is wel het doel van Bas-Jan Hoogenberg en Sven Eijpe, die met hun startup in Zwolle voor een wereldwijde medische doorbraak willen zorgen. "Het is nu ondenkbaar, maar wij denken dat het kan."

Stel je eens voor. Voor een paar euro koop je een test, waarmee je zelf kunt controleren of je misschien (een bepaalde vorm van) kanker in je lichaam hebt. Net zoals miljoenen Nederlanders met corona deden. Het klinkt misschien nog wat eng, of onrealistisch, maar dit is wel de droom van Bas-Jan Hoogenberg (31) en Sven Eijpe (25). En wat hen betreft, blijft het geen droom: ze werken er in Zwolle keihard aan.

"Een zelftest kopen voor kanker, het is nu ondenkbaar", erkent Hoogenberg. "Maar het is toch best vreemd dat je nu vaak pas ontdekt dat je ernstig ziek bent, als je bloed hoest of enorme pijn hebt? Iedereen preventief testen kan wel, maar het is te duur. Met onze uitvinding zou het in de toekomst mogelijk kunnen zijn dat je zo'n test voor een paar euro kan kopen."

Klein hokje

Het is een fascinerende gedachte, erkennen de twee zelf ook, als ze over hun startup Bondus vertellen in een oude fabriekshal in Zwolle. De hal is opgedeeld in units, gevuld met een bonte verzameling startende ondernemers die dromen van een gouden toekomst in de maakindustrie of IT. Ook zij hebben zo'n 'hokje', nu nog met z'n tweeën. Maar de droom reikt veel verder dan dat, richting internationaal marktleider zijn.

De uitvinding

In hun unit staat de uitvinding waar het allemaal om draait, beschermd tegen stof en vuil onder een oranje tent. Een machine die medische zelftesten kan maken. Is dat nieuw? Nee. Maar de manier waarop, daar draait het om.

"Zelftesten zoals die voor corona kennen we, die werken met een papiertje", schetst Eijpe. Die werken goed, omdat de ziekte die ze moeten herkennen, vaak ook met enorm veel ziektekiemen in een lichaam aanwezig is. Makkelijker te ontdekken dus.

"De nieuwe generatie zelftesten is nauwkeuriger, en kan ook minder goed herleidbare ziektes herkennen. Het zijn geen papiertjes, maar een soort printplaatjes, chips. Met daarin holtes – zeg maar koperbaantjes – waar vloeistof doorheen moet lopen. Bloed, of de reactievloeistof. Daarvoor heb je twee onderdelen nodig die je met elkaar verbindt. Eigenlijk plak je twee plaatjes op elkaar, zodat je één plaatje hebt met die baantjes erin. En dat is heel ingewikkeld; het risico is groot dat de baantjes vervormen of dichtgeplakt worden."

En precies daarvoor zeggen de twee mannen een oplossing te hebben. Veel kunnen ze er niet over zeggen, het patent is nog in aanvraag, maar in de kern komt het hier op neer: door hun nieuwe techniek van het verbinden van de twee onderdelen, blijven de kanaaltjes in het plaatje open. Ze verstoppen niet, zoals bijvoorbeeld door lijm kan gebeuren. En belangrijker: de productie van de zelftesten kan daardoor goedkoper en sneller.

Secondewerk

"Het maken van één zo'n zelftest kost nu een paar minuten", schetst Eijpe, terwijl hij de deuren van de deze maand afgeronde machine opent. "Als we hier straks de onderdelen in stoppen, dan komt er om de paar seconden een test uit. Geheel zelfstandig, daar hoeven geen menselijke handelingen meer aan te pas te komen."

Ze zien de toekomst rooskleurig voor zich: specifieke medische zelftesten die als kauwgomballen uit een automaat flitsen. En dus is het zaak om de machines te verkopen aan grote farmaceuten, of eigenlijk de bedrijven die in opdracht van die farmaceuten de testen maken.

Stappen te zetten

Twee jaar geleden begonnen de twee, die elkaar leerden kennen als huisgenoten in Enschede, waar de een werkte en de ander studeerde. Allebei ontdekten ze in hun vakgebied de problemen waar de productie van zelftesten nu nog tegenaan loopt. Van knutselen op zolder ging het naar hun banen opzeggen en fulltime aan het werk in hun eigen onderneming. Ze wonnen al twee innovatieprijzen, en stonden onlangs op een grote beurs in Duitsland. Maar de weg is nog lang.

Investeerders

"Komend jaar willen we minstens vier mensen aannemen, en hopen we onze eerste machine te verkopen", vertelt Hoogenberg. Investeerders om hun plannen te ondersteunen, zoeken ze ook nog, benadrukken ze. De grotere plannen lopen al door tot 2029. "We richten ons eerst op Europa, maar uiteindelijk willen we internationaal marktleider worden." En dan gaat het snel om miljoenen, waarschijnlijk tientallen miljoenen euro's.

De komende jaren moeten ze hun plannen waarmaken. En als dat lukt, dan is in een oude fabriekshal in Zwolle de basis gelegd voor een wereldwijde medische doorbraak? Hoogenberg: "Veel slimme zelftests zijn al bedacht, maar als het niet goedkoop kan, gaat het nooit gebruikt worden. Dus ja, een medische doorbraak zou je het wel kunnen noemen. Dat is ons doel."